Boekverslag klas 6, Noodlot

Noodlot
Louis Couperus
5e druk, 1918
L.J. Veen, Amsterdam
179 pagina’s 

Psychologische roman

Samenvatting

Frank Westhove is een Nederlandse ingenieur, woonachtig in Londen. Bij toeval ontmoet hij zijn vroegere kameraad Bertie, die in de Verenigde Staten gewoond heeft. Bertie leeft daar bijzonder armoedig en vraagt zijn vriend om onderdak en geld. Frank gaat akkoord en al snel is Bertie helemaal gewend aan het rijke en luxe leven van Frank. Bertie liegt tegen de vrienden van Frank over zijn verleden en hij leeft van Franks geld. Na een paar maanden gaat het luxe leventje toch vervelen en besluiten de vrienden een paar dagen naar Noorwegen te gaan.

In Noorwegen maken ze kennis met Sir Archibald en zijn dochter Eve. Ze maken met z’n vieren een wandeling terwijl het slecht weer is. Frank en Eve worden verliefd op elkaar. Bertie is bang dat hij zijn vriend zal verliezen en weer veroordeeld is tot het lijden van een armoedig bestaan. Bertie en Eve zien elkaar als broer en zus. Ze praten veel en Bertie probeert twijfel over Frank bij haar op te wekken. Eve vindt Frank vaak stil als ze samen zijn en ze denkt dat er iets is. Dit gevoel wordt versterkt door de insinuaties van Bertie.
Op een dag ziet Eve Frank met een ander meisje lopen. Ze begint sterk te twijfelen aan zijn liefde voor haar. Ze confronteert hem hiermee, maar Frank ontkent. Hij misprijst haar wantrouwen en slaat haar zelfs. Ze verlaten elkaar en Bertie ziet zijn kans schoon om Frank weer voor zichzelf te winnen.
Na een maand krijgen de twee geliefden berouw en Frank besluit Eve een brief te schrijven. Deze brief, en iedere volgende, wordt onderschept door de bediende van Sir Archibald. Bertie heeft hem geïnstrueerd deze brieven nooit af te geven aan Eve of haar vader. Bertie weet dat het slecht is wat hij doet, maar volgens hem moet het (noodlot) allemaal zo gaan. Hij praat zijn gedrag zo goed.

Frank, die steeds maar geen reactie krijgt op zijn brieven, besluit met Bertie te gaan reizen. Ze trekken twee jaar lang de wereld rond. Bij toeval komen ze in Scheveningen Eve weer tegen. Bertie ziet haar als eerste en voelt het onvermijdbare aankomen. De liefde tussen Frank en Eve bloeit direct weer op. Al snel blijkt dat iemand de brieven van Frank achtergehouden heeft. De conclusie is snel getrokken: dat kan alleen maar Bertie zijn! Hij was de enige die van de brieven afwist. Eve en Frank komen ook achter de insinuaties. Frank confronteert zijn vriend met deze ontdekking en Bertie geeft toe. Frank is woedend en kan zich niet beheersen. Hij slaat zijn vriend dood. Als hij beseft wat hij heeft gedaan, geeft hij zich aan bij de politie. Frank wordt veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf.
Als hij zijn straf heeft uitgezeten, krijgt hij een eenvoudige baan aangeboden. Eve wil nog steeds trouwen met Frank, maar haar vader is daar niet gelukkig mee. Hij vindt niet dat zijn dochter een moordenaar verdient en Frank deelt zijn mening. Eve is het hier niet mee eens. Het gaat niet goed met haar gezondheid. Ze heeft veel last van hallucinaties. Frank heeft een flesje vergif bij zich om zelfmoord te plegen. Eve wil samen met hem sterven, omdat zij in dit leven nooit samen meer gelukkig kunnen zijn. Zij ziet het als het grootste geluk om samen te sterven en het geluk te vinden in het paradijs. Eve drinkt als eerste de helft op en reikt vervolgens Frank de fles aan. Ze sterven samen. Sir Archibald zal hen vinden.

Naturalisme

Het naturalisme speelde zich af van ongeveer 1870 tot en met 1900. Een belangrijke kenmerk is het idee dat je gevormd wordt door je afkomst. We spreken dan van drie factoren: ras, erfelijkheid en tijd/milieu. Daarnaast is er duidelijk sprake van het fatalisme, de noodlotsgedachte. 

Noodlot van Couperus is een duidelijk voorbeeld van het naturalisme. Het noodlot speelt een belangrijke rol. De titel is zelfs al representatief voor de stroming. Vanaf het eerste hoofdstuk merk je al dat het noodlot hard zal toeslaan. De hoofdpersoon Frank hangt iets ergs boven het hoofd. Dit is zodra zijn oude vriend Bertie bij hem wonen komt. Bertie is er van overtuigd dat het verpesten van het leven van zijn redder Frank het noodlot is. hij zorgt ervoor dat Eve gaat twijfelen. Hij is zich hiervan bewust, maar doet er niks aan. Het is het noodlot.

‘Voor dit gesprek had Bertie aarzelingen gekend, walgingen van zijne eigen harteloosheid, zelfs ontzettingen onver de reusachtigheid van zijn eigen egoïsme. Maar dit gesprek met Eve was geweest als de eerst stap op een hellend vlak, waarop men zich niet meer kan omwende … Eene helderheid van denken klaarde er na in zijn brein op, als waren zijne hersenen spiegels of kristal, waarin zijne denkbeelden zich als in veel hel licht weerkaatsen. ‘

Het noodlot is voor ieder duidelijk. Al gauw blijkt dat Frank en Eve voor elkaar bestemd zijn, maar nooit samen kunnen zijn. Uiteindelijk sterven ze samen. Voor Bertie is het noodlot vermoord te worden voor zijn verraad en ziekmakerijen. 

Ook is er in het boek een duidelijk verschil tussen afkomst. Frank komt van goeden huize en woont mooi in Engeland. Hij heeft geld en behoort tot de hogere kringen. Bertie leeft op de straat. Hij past zich aan het leven van de rijken, maar hij hoort er nooit helemaal bij. Doordat hij het slechte leven kent is hij extra bang het leven met Frank te verliezen. Hij begeeft zich in te hoge kringen, wat van hem iemand maakt die tot vreselijke dingen in staat is.